ഹൃദിനന്ദനം

ശക്വരി (14) എന്ന ഛന്ദസ്സിൽ ഉൾപ്പെട്ട ഒരു സംസ്കൃതവൃത്തമാണ് മദനാർത്ത.  ഇതുതന്നെ പ്രാചാരാധിക്യംകൊണ്ട് 24 വൃത്തങ്ങൾ എന്ന ഭാഷാവൃത്തവിഭാഗത്തിലും ഇടം പിടിച്ചിട്ടുണ്ട്.  ഇതിന്റെ ലാളിത്യമാർന്ന പദനിരയാകാം ഭാഷാവൃത്തമായി മാറ്റിയെഴുതുന്നതിനു കാരണം. ഗുരു ഗുരു ലഘു ലഘു എന്ന  ക്രമം 3 വട്ടം ആവർത്തിച്ച് 2 ഗുരുക്കളോടെ അവസാനിക്കുന്നതിനാൽ ഒരു വരിയെത്തന്നെ മൂന്നായി മുറിച്ച് അതിൽ  ദ്വാദശപ്രാസം കൊണ്ടുവരാനാണ് ശ്രമിച്ചത്. 

ഹൃദിനന്ദനം

 

കാടും മലമേടും വിരിമൂടും മലരെല്ലാം

ചൂടും, വനിതേടും കിളിപാടും കളഗാനം

കൂടും പുതുനീടും  മയിലാടും തടമെങ്ങും 

കൂടും കളിവീടും  പ്രിയമോടും സദനം പോൽ

(കൂടുക, നീട് - പ്രഭ/ഭംഗി, കൂട് )

ചെമ്മാർന്നൊരു സമ്മോദക സമ്മാനിത രംഗം

ചിമ്മാതിമ സമ്മുഗ്ദ്ധവുമമ്മട്ടിലെ കാഴ്ച

സമ്മന്ത്രണനിർമ്മഗ്നനു ചെമ്മേ മനമാകെ

സമ്മോഹന സമ്മേളന കിർമ്മീരതരംഗം

(ചെമ്മ് - ഭംഗി,  സമ്മന്ത്രണം - ആലോചന, കിർമ്മീരം - നാനാനിറം)

 

ആകാലികമാകാലികിയേകാവലി പോലെ

ആകാശവുമാ കാന്തിയിലോ കാൺമിതു രമ്യം

എൻ കാമനയാകാമതുതൻ കാന്തത മിന്നാം

നാകാരുഷിയേകാമവ നീകാശമൊടെന്നും

(ആകാലികം - അല്പസമയം മാത്രമുള്ള

ആകാലികി - മിന്നൽ ഏകാവലി - ഒറ്റവരി മുത്തുമാല കാന്തത - സൗന്ദര്യം

ആരുഷി - ഉഷസ്സ് നീകാശം - തുല്യത)

വാരായൊളിതൻ രാജികളായ് രാജിതചിത്തം

മാരാമൃതസാരാംശുവിലാരാമവുമാകാം

ചേരാമതു ധാരാളിമചോരാതിവനുള്ളിൽ

പോരാമതിലും രാഗിണിപോൽ രാഗപരാഗം

(വാർ - ഭംഗി/മനോഹരമായ)

ന്യുനങ്ങളുമോ നഷ്ടവുമാ നന്ദനമില്ലാ

സൂനങ്ങളുമായ് നന്മകളും നന്ദനമാകാം

സാനന്ദമതോ നല്ലൊരു ഗാനത്തിനു വേണ്ടി

കാനത്തിലെ മൈനയ്ക്കു രവം നൽകിയതാകാം

(കാനം - വനം)

സൗവർണ്ണവുമായ് വത്സകിനാവല്ലരി ലാസ്യം

ഭാവത്തിരയായ് വർഹിണമാവർത്തന നാട്യം

നിൻ വർത്തനമാവട്ടെ, യതിൽ വന്നണയാനീ

കൈവല്യവുമായ് വർണ്ണക കൈവന്നതുമാകാം

(വത്സം : നെഞ്ച് വർഹിണം : മയിൽ വർത്തനം : ജീവിതം/ജീവിതക്രമം

വർണ്ണക : ചായം, മാറ്റ്)

സ്യന്ദം മകരന്ദം മുദസന്ദായകഫുല്ലം

ഇന്ദീവരവൃന്ദം നറുകുന്ദം പുതുഗന്ധം

വൃന്ദാവനമന്ദാനിലഹിന്ദോളനികുഞ്ജം

സ്പന്ദം തുടിമന്ദം ഹൃദിനന്ദം മതിശാന്തം

(സ്യന്ദം - ഒഴുക്ക് ഉറവെടുക്കൽ, ഇന്ദീവരം - നീലത്താമര കുന്ദം - മുല്ല ഹിന്ദോള - തൊട്ടിൽ നന്ദം - ആനന്ദം)

വൃത്തം: മദനാർത്ത

പ്രാസം: ദ്വാദശപ്രാസം

ചേർന്നാൽ തയ സംഭം ഗഗവൃത്തം മദനാർത്താ