നീതോജ്വലലോകം

ജഗതി ഛന്ദസ്സിൽ ഉൾപ്പെടുന്ന ഒരു സമവൃത്തമാണു് മണിമാല. 6 വീതം രണ്ടായി ഓരോവരിയും മുറിയുന്നു, അതുകൊണ്ടുതന്നെ അഷ്ടപ്രാസം ഈ വൃത്തത്തിൽ എളുപ്പം കൊണ്ടുവരാനാകും. 2, 8 എന്നീസ്ഥാനങ്ങളിൽ ഒരേ അക്ഷരം ആവർത്തിക്കുന്നു.

വാടാമലരിൽ നിന്നീടാക്കിയ കാന്തി

ചൂടാത്തൊരു പൂവിൻ തേടാത്തൊരു ഗന്ധം 

പാടാത്തൊരു പാട്ടിൻ നീടാകെനിറച്ചും

നേടാമിതു നേരിൻ വീടായ് മനമെൻ്റെ

(നീട് - അഴക്/ശോഭ)

ആരാമസമാനം വാരായ് മനമെല്ലാം

എൻ രാഗവസന്തം കാൺ രാജിതഭാവം

ഓരാതൊരു ചൈത്രം  തൻ രാസനികുഞ്ജം

തീരാമുകുളങ്ങൾ പോരാ പുളകങ്ങൾ

(വാര്- ഭംഗി ഓരാതെ - ഓർക്കാതെ ചൈത്രം - വസന്തം)

എൻ കീർത്തനധാരയ്ക്കേകീ പുതുമയ്ക്കായ്

കേൾ കീരമൊഴിയ്ക്കിന്നേകീകൃതനാദം

നാകീയസരിത്തായ് പാകീ ശ്രുതിയെന്നിൽ

പുൽകീയതിനോളംതൂകീയനുഭൂതി

(കീരമൊഴി - കിളിമൊഴി ഏകീകൃത - ഒന്നുപോലാക്കിയ നാകീയ സരിത്ത് - സ്വർഗ്ഗീയ നദി)

എൻ ചാതുരിനീന്തും വൈചാരികതന്തു

ആചാരികമാകെ,പ്പോയ് ചാപലമെല്ലാം

ആ ചാർന്നപദങ്ങൾ ഹാ! ചാറിയിറങ്ങി

തൻ ചാരുതതിങ്ങും വാചാലവികാശം

(ആചാരികം - ദിനചര്യ ചാർന്ന ചാര്‍ച്ചയുള്ള, ബന്ധുതയുള്ള

വികാശം -  സന്തോഷം/ ജയിച്ചടക്കിയപ്രദേശം വാചാലതയാൽ ജയിച്ച അക്ഷരലോകം എന്ന അർത്ഥത്തിൽ)

ഏതോ പുതുബോധം പെയ്തോരറിവോലും

ചേതോഹരസത്തിൻ ശീതോത്തമസിന്ധു

ഭൂതോദയമായിട്ടീ തോഷമകത്തായ്

നെയ്തോരഴകോലും നീതോജ്വലലോകം

(ശിതോത്തമം - വെള്ളം  ഭൂതോദയം - പെട്ടെന്നുള്ള തോന്നൽ/ കാരണംകൂടാതെയുണ്ടാകുന്ന തോന്നല്‍  തോഷം - സന്തോഷം നീതം -  ധ്യാനം)

കാണാനഴകേറും കാണാത്തൊരു ലോകം 

പൂണാരസമാനം കാണായിവനെന്നോ

ശോണാർദ്രഹൃതന്തം കേണാലതൊരീണം 

ചേണാർന്നുടനീളം വീണാമണിനാദം

( പൂണാരം - വംശത്തിനോ സമൂഹത്തിനോ അലങ്കാരമായ വ്യക്തി  ശോണം - കുങ്കുമം/ചുവപ്പ്  ചേണ് - അഴക്/ തിളക്കം)

ധീ ദാനുവിലെന്നാൽ കേദാരവിചിന്ത

സൗദാമിനിമിന്നും താദാത്മ്യമൊടുള്ളിൽ

ആദായനിമാനം ആദാനവിചാരം 

മോദാനുഭവത്തിൻ സ്വാദാണതിനെന്നോ

(ധീ - ബുദ്ധി ദാനു - തൃപ്തി കേദാരം - കൃഷിസ്ഥലം വിചിന്ത - പലപലചിന്തകൾ

സൗദാമിനി - മിന്നൽ നിമാനം - വില/അളവ് ആദാനം - കൊള്ളൽ/ എടുക്കൽ/വാങ്ങൽ )

കൂലങ്കഷചിന്ത സ്ഥൂലപ്പെരുധാര

ചോലയ്ക്കുസമം വന്നോലക്കവുമുണ്ടേ

ആലക്തികമായിട്ടെൻ ലക്ഷിതബോധം

കാലത്തിനതീതം ശീലല്ലെ മനസ്സിൽ 

( കൂലങ്കഷം - ഊക്കോടുകൂടിയ ഒഴുക്ക്   സ്ഥൂലം - തടിച്ച ഓലക്കം - ഭംഗി, അഴക്, പ്രൗഢി ആലക്തിക - വിദ്യുച്ഛക്തിസംബന്ധമായ /മിന്നൽ മിന്നിയപോലെയെന്നു വിവക്ഷ ലക്ഷിത - വേര്‍തിരിച്ചറിഞ്ഞ/നിര്‍വചിക്കപ്പെട്ട)

ആ മന്ത്രണമുള്ളിൽ സാമർത്ഥ്യമൊടെന്നിൽ

ധാമത്തൊടെ പൂത്തിട്ടീ മഞ്ജുളവാക്കായ്

സാമന്തവിഹീനം ക്ഷേമത്തൊടെ മേവാൻ

ശ്യാമത്തിരമാറ്റും സാമഗ്രികളോ ചൊൽ

(ധാമം - പ്രഭാവം സാമന്ത - അതിരുകളുള്ള)

അഞ്ചാതിവനുള്ളിൽ പിഞ്ചായൊരു സൂക്തം

ചാഞ്ചാടി വിടർന്നും തഞ്ചാനിടവന്നാൽ

നെഞ്ചാകെ നിറയ്ക്കും സഞ്ചാലകഭേരി

പഞ്ചാരി മുഴക്കാം വെഞ്ചാമരമേന്തി

(അഞ്ചുക - പതറുക/ശങ്കിക്കുക   സഞ്ചാലക - ചലിപ്പിക്കുന്ന, (പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍) നടത്തുന്ന ഭേരി - വാദ്യം/മേളം)

വൃത്തം: മണിമാല

പ്രാസം: അഷ്ടപ്രാസം

ആറാറിഹതംയം തംയംമണിമാലാ